26 апреля, 2022 - 11:15
Гукъыдэж
Пщэдджыжь нэхущым тхьэрыкъуэ зэрыбыным я зэрызехьэ макъым сыкъигъэушащ. Ди пырхъуэм и щхьэм абгъуэ зыщIаитIым дунейр яхуримыкъуу зызэкIэракухь, зыр адрейм йоубзэ, зэщогуфIыкI. Апхуэдэу жьыуэ ахэр къыщытэджакIэ, дыгъэпс махуэ хъунущ, жысIэурэ зызогъэхьэзыр. А пщэху цIыкIухэм къаIэта си гукъыдэжым сызэрихьэу, сотIысхьэ япэу сызрихьэлIа таксим. Нэхущ Чэрим и макъ дахащэм седаIуэурэ цIыхухэр щызэбграш увыIэпIэм абы сынешэс. Аргуэру нэгъуэщI зы псынщIагъуэм ситIысхьэн хуей щыхъукIэ, уэркъ къафэм къыпещэ.
Нобэ сыту махуэ телъыджэ, адыгэ уэрэдхэмрэ къафэхэмрэ я щIэжьыуэ гуакIуэм сыхэсу, си гур лъатэу къэувыIэпIэм дытрешэ. ФIыщIэ ин хузощI гухум, ари къыпыгуфIыкIыурэ къызоплъ. Къыпызощэ си зекIуэм лъэсу. ТетIысхьэпIэм IэфIу дэлэныр зышхыу тес пщащэ цIыкIуитIым сащыблэкIым, сыгуфIэурэ «Фи хьэлэлщ! яжызоIэ, къыщолъэтхэри «Упсэу!» жэуап гуапэу къызатыж. Махуэ къэс сызыхуэзэ, жыг жьауэ зыдз цIыкIум деж я чэзум ежьэу щызэхэт таксихэм деж сыщынэсым, зыкъысхуагъазэри сэлам гуапэу къызах, ди «Джэгурэшым» къыщыпищэнуми къыщIоупщIэ. Зэи дамыгъэхуу, ди джэгум кIэлъыплъ мы дадэ щхьэхужьхэм фIыщIэ яхузощIри саблокI. ЛэжьапIэм сыщыдыхьэм, зи щхьэгъубжэ абджхэр егъэжэхауэ щыт хамэ къэрал щащIа автомашинэм къиIукI адыгэ псалъэмакъым сыкъызэрегъэплъэкI. ПащIэ дахэшхуэ зытет лIыр, адыгэ радиом зэредаIуэр къыщызгурыIуэм, зызогъэзыхри: «Упсэу!» – жызоIэ. ФIэгъэщIэгъуэну къызэплъа цIыхухъу нэфIэгуфIэм жиIэнум сыпэмыплъэу, лэжьапIэм сыдохьэ, бжэр Iузохри : «Уи махуэ фIыуэ!» – сабий зэхэтхэм къызжаIэ.
Мис, нобэрей си махуэр къызэхъулIащ! Аракъэ, Адыгэм и махуэкIэ узэджэнур! Сэр-сэру сыкъыпыгуфIыкIыжурэ, сыдокIуей етIуанэ къатым.
Дэтхэнэ зы дакъикъэми, дызэрыгуфIэн къыхэтхыфу дыпсэумэ, ди махуэр хуабэ, дахэ хъунущ, арауи къыщIэкIынщ насыпкIэ зэджэжыр.
Дерс
«Ди лъэпкъым и блэкIaмрэ и къэкIyэнумрэ» фIэщыгъэцIэр иIэу ебланэ классым адыгэбзэмкIэ дерс щезгъэкIyэкIaт. Адыгэбзэ зымыщIэ ди лъэпкъэгъу сабийхэр зыщIэс гупт. Дахэ защIэщ. Губзыгъэ шырхэщ. УкIыти яхэлъщ. ЦIыхуфIхэщ. Ауэ анэбзэр ящIэркъым.
Сыпсалъэурэ, ауэрэ си пащхьэм ис хъыджэбз цIыкIyp къыщиудри гъащ. Ар зылъэгъуа адрей пщащэхэри къэгъащ. ЩIaлэ цIыкIyхэм я щхьэр стIoлым тралъхьэри щысащ.
Сэри, си нэпсыр къежэхми, си псалъэр зэпызгъэуакъым, икIэм нэс згъэхьэзырам сахутепсэлъыхьащ.
Дерсыр иуха нэужь IэплIэ къысхуащIyрэ хъыджэбз цIыкIyхэр къызэшэкIayэ къызбгъэдэтащ. Зыри упщIэ хэтакъым. Псоми зэхащIэт дызыIыгъыр...
ЗыкъэсщIэжакъым куэдрэ абы иужькIэ. Ярэби, хэт зытетлъхьэнур мы ди сабий лажьэ зимыIэхэм я анэбзэм иримыуэршэрыжыфу, иримыбзэрэбзэфу, иримыгуфIэфу, иримыпсэлъэфу, иримыгушыIэфу къызэрыхъухэр?
Анэбыдзышэм и гъусэу кIэрыча хъуа анэбзэм зэрыхуэныкъуэнури, я лыр къызэреузынури къызыгурымыIyэ цIыхухэм, анэ-адэхэм дауэ я псэм нэдгъэса хъуну щыхупIэ иным дызэрынэсар? Сыт ди хэкIыпIэ?