16 января, 2024 - 11:55
Ар зэрыхъуаращ. Къэбэрдейм пасэрей зэманым судыщIэу яIар Уэрий-дадэращ. Ар уэс къесагъащIэм хуэдэу тхъуарэ и жьакIэпэр и бынжэм теуэу апхуэдэт. Пщэдджыжьым шей ефэрт аби, къыщIэкIырти, шэнтжьейм ису хьэкум ищIэрт – захуэм къыщыжырт, къуаншэм тезыр трилъхьэрт. Уэрий илъэсищэм нэблэгъауэ бжэн лъакъуищым и Iуэхур къыкъуокI; абы и хьэкумыр щищIэм, лIыжьыр щыуэри, лъакъуэ къутар зылъыса тхьэмыщкIэр игъэпшынащ. Уэрий-дадэ и щыуагъэр Къэзанокъуэ Жэбагъы къыщIигъэщри, хеящIэр игъэукIытащ. Жэбагъы щIалэ цIыкIут абы щыгъуэ, илъэсипщI-пщыкIузхэм иту. ИтIани, Уэрий и къулыкъум токIри, Жэбагъы трегъэувэ, сэ хьэкум схуэщIэжыркъым, жеIэри.
Жылагъуэр къызэроIэт, ар ямыдэу:
- Сабий пIэщIэгъутхьэт хеящIэу дымылъагъужар! – жаIэри.
- ЯпэщIыкIэ… фубын ипэкIэ къэвгъажи вгъэунэху. ИтIанэ зыфхъунщIэнуми зыфхъунщIэ.
- Хьэуэ, - жаIэ цIыху зэхэтхэм. – Уэращ тезыгъэувари, къэгъажи дегъэплъ.
Жэбагъы хеящIэ шэнтжьейм ирагъэтIысхьауэ исти, дадэр абы йоупщI:
- Ухуарэ? Ушагъдий?
- Къыдыру сыкъыщIэмыкIмэ! – жи щIалэ цIыкIум.
- НтIэ цIыхум и хъукIэм сыт хужыпIэн, тIу? – къоупщI Уэрий-дадэр.
- Илъэсыр хьэпIацIэщ, - жи Жэбагъы. – ПщIыр бзущ, тIощIыр дыгъужьщ, плIыщIыр аслъэнщ, пщIейр бегъымбар пэлъытэщ…
Жэбагъым и псалъэр къагурымыIуауэ гупым захъунщIэ:
- Сыт мы гъуамэм къипсэлъхэр! – жаIэри. – ХьэпIацIэти, бзути жиIэу.
Мис итIанэ Къэзанокъуэ Жэбагъы зыкъетIатэр аби:
- Илъэсыр хьэпIацIэщ щIыжысIар дзадзум къимыкIухьыфу зопщыпщэри аращ, - жи, - унэ лъэгури, бжэIупэри хьэпIацIэм ещхьу ныбэгукIэ къепщыхь. ПщIыр бзущ жыхуиIэр, дамэ тет нэхъей, къахуэмыубыду зэрызелъатэращ. ТIощIыр дыгъужьщ жиIэмэ, а ныбжьым иувар гурбиянрэ зэIэр къыгуитхъыу, къыгуитхъар и шхыну зэрыщытращ. ПлIыщIыр аслъэнщ щIыжысIар абдежым цIыхур акъылрэ къарукIэ зэхуэдэ мэхъури аращ, къыпэлъэщ щымыIэу. ПщIейр бегъымбару къыщIэслъытэр жылэр иузэщIу, цIыхубэм я ущиякIуэу Iущ зэрыхъуращ…
- Щэр сыт-тIэ? – щIэупщIащ Уэрий-дадэ. – Ар щхьэ пыбгъэхуа? Щхьэ щIэплъэфыжа? УзыщышынэIа?..
- Щэм нэсар абгъуэринэм ещхьу къонэ…
- Уэлэхьи, мис иджы укъысхурикъуам! – жеIэри Уэрий-дадэр щIохьэж.
Абдежым къыщегъэжьауэ Жэбагъы жылэм хеящIэу ящтэ.
Зы губзыгъэ ягъуэтакъэ?
Къэбэрдейм я уэлиипщыр дунейм ехыжати, Къэзанокъуэ Жэбагъы щхьэкIуэ ягъэкIуащ ХьэтIохъущокъуэхэ я деж. Нэсри, хабзэм тету, ижьырабгъумкIэ епсыхри, къыщIэкIын зи къалэным пэплъэу уващ. ХьэтIохъущокъуэпщым гу къыщылъитэм, къыщIэкI, и нэщхъыр зэхэукIауэ къоплъ аби:
- Хэт, - жи, - дунейм ехыжар?
- Пщы уэлийм укIэлъыпсэу!
- НтIэ, уэр фIэкIа си деж къагъэкIуэну зы губзыгъэ ягъуэтакъэ?
- Ягъуэтат, зиусхьэн, - жи Жэбагъы, - ауэ губзыгъэхэр зыхуэфащэхэм я деж ягъэкIуащ, къэнар си закъуэти, уи деж сыкъагъэкIуащ. Абы къыфIимыгъэкIыу Къэзанокъуэр шэсри дэкIыжащ.
Я нэхъ лъапIэ
Къэзанокъуэ Жэбагъы деж акъылыхь куэд къакIуэрт, хэку Iэджэм къикIыурэ. КъакIуэр псори арэзы ищIырт.
Хабзэу цIыхум яхэлъыпхъэу абы жиIахэм ящыщ зы нэхъ ягъэлъапIэ:
- УифI умыуб, уи бий умыбзыщI!
