9 августа, 2022 - 15:40
Эчкиаякъ (бузина обыкновенная)
Артыкъ тик болмагъан жерледе ёседи, мылылыгъы жетишимли жерледе бийиклиги 8-10 метрге, базыкълыгъы 16-18 сантиметрге дери жетеди. Чапыракълары уллу жасыладыла, аланы хар бири да 5-6 гитче чапыракъчыкълагъа юлешинедиле. Май-июньда чыгъады. Ол кезиуде тёгерекге къууат салады, жыл сайын иги тирлик береди. Тёгерек неда зугулуракъ жемишлери жокку-жокку ёседиле, бишселе, моргъулдум-къарала боладыла. Аланы агъач къанатлыла бек сюйюп ашайдыла.
Юлкюню медицинада хар несин да хайырланадыла. Анда дубль веществола, флавоноидле тюбейдиле. Жемишлери С витамин, урлукълары жаула бла байдыла. Эчкиаякъны тамырларындан бла бутакъларындан этилген раствор ауругъан адамны терлетиуде хайырланылады. Гюллеринден этилген сууну уа бронхиальный астмадан, жел ауруудан къыйналгъанлагъа ичиредиле, ангинадан, стоматитден ауругъанлагъа ауузларын чайкъаргъа бередиле. Жемишлеринден сыгъылгъан суу а ичи къатханлагъа, къусалмай къыйналгъанлагъа иги болушады.
Эчкиаякъны къургъакъсытылгъан тамырларыны чай къашыкъ бла бирин бир стакан суугъа къуядыла эм аны сел отда 5 минут къайнатадыла, сора 1 сагъатны турма къоядыла. Температурасы кётюрюлюп къыйналгъан саусузгъа аны 1-2 столова къашыгъын кюннге юч кере ичиредиле.
1 стакан къайнар суугъа битимни столова къашыкъ бла бир гюлюн къуядыла эм ол халда 1 сагъатны турма къоядыла, ызы бла уа аны марля бла сюзедиле. Ол сууну столова къашыкъ бла экисин гриппден ауругъаннга кюннге юч кере ичирсе, иги болушады.