31 января, 2023 - 15:32
Тёбен Чегемни орта школуну окъуучулары бла устазлары жангы окъуу жылларын жарыкъ эмда жылы класслада башлагъан эдиле. Шёндюгюлю окъуу юйлени излемлерине келишген объект энди кёзню къууандырады, сабийлени дерслеге сюйюп жюрюулерине себеплик этеди десем, ётюрюк болмаз.
Бу школда ахыр кере 15 жыл мындан алгъа болгъаным себепли, эшикден кирип, тюрлениулени кёргенимде, бек къууаннган эдим. Объектге къалауурлукъ этген эр киши, мени директор Сарбашланы Альбертни кабинетине ашыра, школчулагъа бу болмагъанча аламат саугъа болгъанын къууанып айта эди.
Альберт Мустафаевич бла мектепни юсюнден ушагъыбыз а тарыхдан башланды, ол да бошдан тюйюл эди: мектепни эски мекямы 30-чу жыллада ишленнген эди.
- Кесигиз билгенликден, Тёбен Чегем алгъын район ара болуп тургъанды. Бюгюннгю школну эски кесегинде таматала олтуруп, оноула этгендиле. Жангысы уа 1976 жылда ишленнгенди. Андан бери анга тынгылы ремонт этилмегенди.
Анда-санда терезеле алышындырыла тургъандыла, спортзалгъа ремонт этерге тюшгенди. Уллу кюч салыныб а - угъай. Сора райондан «Билим бериу» миллет проектни чеклеринде бир школгъа ремонт этерге дегенлеринде, бизники сайланнган эди, - дегенди Сарбаш улу.
- Къаллай бир заманнга этилгендиле жангыртыу ишле эм окъуугъа чырмау болмай къалгъанмыдыла? деп сорама ушакъ эте келгенибизде.
- Ала былтыр жаз башында башланнганлары себепли бир кесек тапсызыракъ тюшген эди, окъуу жыл бошалмагъаны ючюн. Бир корпусдан экинчисине кёчюп, ахыр эки-юч айны алай бла ётдюргенбиз. Къыйын болгъанлыкъгъа, тёзерге кюрешгенбиз.
Ремонт ишлени юслеринден айтханда уа, мекямны къабыргъаларын ташларына дери ачып, алай жангыртханларын чертирчады. Жылыу бла жалчытхан ызла, башха коммуникацияла да бек тынгылы болурча этгендиле. Алгъын бир-бир классларыбыз артыкъ иги жылынмаучу эдиле, бюгюнлюкде уа аллай жарсыу жокъду.
- Бу ишлеге, федерал бюджетден тышында, башха себеплик болгъанмыды?
- Хау, программагъа тийишлиликде быллай жангыртыу жумушлагъа республикалы, район бюджетледен да ахча бёлюнеди. Алай бла, ремонтдан тышында да, мектепни не жаны бла жангыртыргъа къолдан келгенди. Мебель, техника, ашханагъа керекли затла, китапханагъа жангы китапла алыннгандыла, дерследе хайырланылгъан оборудование бла да тынгылы жалчытылыннганбыз. Технология дерслени кабинетлерин энчи белгилерге сюеме. Аш-суужарашдырыргъа юйретген отоуубузда тюз юйдеча керекле бардыла, печь да орнатылыпды. Тигиу этген машинкаланы, итиу салырча кереклени да игилерин сайлап алгъанбыз. Устаз Жаболаны Аминат сюйюп бардырады дерслерин. Сабийлени сейирлери ёсгенин да кёребиз.
- Жангыртыу ишлеге саулай да къоратылгъан ахча къаллай бир болгъанды?
- Къурулуш ишлеге 54 миллион сом, техникагъа бла оборудованиягъа 7 миллион чакълы эм библиотекабызны жангыртыугъа да 1,5 миллион сом къоратылгъанды.
- Энди сабийлени заманларын зауукълу ётдюрюрча онгла къурар амалларыгъыз да болурла…
- Хау, тюз ангылагъансыз. Жыйылыула бардырылгъан залыбызгъа жангы мебель, техника, аппаратура да алгъанбыз. Экинчи зал да къурар муратлыбыз. Уллу смарт телевизор да барды. Мында сабий садыбыз да орналады да, ала да хайырланыргъа боллукъдула ол затланы.
- Сабий садха уа къаллай бир жашчыкъ бла къызчыкъ жюрюйдюле?
- Быйыл 47 сабий, былтыр а 60 эдиле. Жыл сайын школчуланы саны да азая барады. Сёз ючюн, озгъан окъуу жылда 211 окъуучу бар эди, быйыл а 198-ге тюшгенди. Ол бек жарсытады.
- Окъууда жетишимлеригизни юслеринден да айтсагъыз эди.
- Бюгюнлюкде миллетде ана тилибизни билиу бла кёп жарсыула болгъанларын эшите турабыз. Ол жаны бла бизни окъуучуларыбыз къачан да алчыланы санында болгъанларын ёхтемленип чертирге сюеме. Район, республикалы эришиуледе алчы жерлени ала келебиз. Устазларыбыз Жазаланы Жулдуз бла Байтуугъанланы Марина бек иги ишлейдиле. Дагъыда немис тилден да жаш устазыбыз Дебеланы Асият сабийлеге предметин сюйдюралгъанды.Жангы излемлеге кёре, экинчи тыш къыраллы тилни да окъутургъа керекбиз да, алай да эталабыз: 2-чи классдан башлап ингилиз тилден да дерсле беребиз.
- Школчуланы аш-суу бла жалчытыу а къалайды?
- Кюн сайын башланнган классланы окъуучуларына жылы азыкъ ашатабыз. Столла, шинтикле, табакъ, къашыкъ эм башха керекле да жетишимлидиле. Аш хазырлаучуларыбызгъа да сёз табарча тюйюлдю.
- Мектепде къаллай кружокла бардыла?
- Окъуучуларыбызны хунерлерин ачыкълау жаны бла да ишлейбиз, сахнада ойнаргъа, жырларгъа, назмуланы, башха чыгъармаланы шатыкъ айтыргъа юйретген кружокла бардыла. Спорт секция ачаргъа кереклисини юсюнден да ушакъла бардыра турабыз. Школну аллындагъы гитче футбол майдан да хайырланыргъа берилгенди. Аллай мадарла жаш тёлю элде къалырына себеплик этедиле, деп алай къарайма.
