13 декабря, 2022 - 11:55
Адам чырайлы болургъа, тизгини бла кесин кёллендирирге, кёрген кёзлени къууандырыргъа не заманда да сюйгенди. Эрттегили тайпаланы алсакъ окъуна, ала минчакъ, сыргъа такъгъанлары, терилеринде тюрлю-тюрлю суратла этгенлери белгилиди. Бусагъатда адамгъа ариу кёрюнюр онгла кёпдюле деп келеди кёлюнге. Аллай салонладан бирин, «Колибри» салонну, ишлетген Рахайланы Сагидни къызы Любовь бла ушагъыбыз аны юсюнденди.
- Люба, сен бу жерни иесисе, парикмахер устаса. Бу ишге къалай бла тюзелгенсе?
- Муратым бу эди сабийликден деп айталмам. Юристге окъугъанма. Кесигиз билгенден, мени тёлюм жетген заманда, къыралгъа иш къытлыгъы кирген эди. Сора эки къолуму къоюнума къысып тургъандан эсе деп, биринчи аллай курсла бардыргъан устадан чач къыркъыргъа юйреннгенме. Он жылдан атлагъанды мен мында ишлегенли. Сейир устама деп айтмайма, юйрениуню чеги жокъду.
- Биринчи кере кимни чачын къыркъгъанынг эсингдемиди?
- Ол затда ахлуланы хайырланнганма (кюледи). Уллу юйюрде ёсгенме – беш къарындаш, алты эгеч.
- Аллай юйюрле аз тюбейдиле бусагъатлада. Аны юсюнден айтсанг эди.
- Атам къурулушчуду, алай кёп жылланы газ тартхан жерде кюрешгенди. Солуудады. Анам а бухгалтерге окъугъанды, бусагъатда санаторийде ишлейди. Аны да жетгенди солур заманы, алай ишчи нёгерлерин бир бек сюеди да, аладан айырылыргъа унамайды ансы. Таматабыз Лейля, билмей тургъанлай ауруп, къысха кетип, жарсытханды. Къалгъанла уа бирер жерде урунабыз. Тигиучю, экономист, юрист, аскерчи, от тюшгенни ёчюлтюучю да бар арабызда. Алайды да, ал заманда юйренир адамларым бар эди.
- Малкъар тилде бир сейир айтыу барды: «Адам ариулукъну сатып алмайды», – деп. Чырай Аллахдан келеди дегенлик болур. Сени оюмунга кёре, ол тюзмюдю?
- Ол айтыу бюгюн, баям, магъанасын тас этгенди. Сыфат Аллахдан келе эсе да, къаралмаса, ол да онгуп къалады. Нарт сёзлени, айтыуланы да бир къаууму кеси заманларына къуллукъ этгендиле. Сёз ючюн: «Эти барны сюйюмю бар, эти жокъну сюйюмю жокъ», - деп барды. Алайды деп ким айталлыкъды бюгюн? Сёзсюз, сыфатларына ыразы болмагъанла хайырланырча, бусагъатда тюрлю-тюрлю онгла кёпдюле.
- Бири – модагъа кёре кийиниу дейик. Ызы бла не келеди, сени оюмунга кёре?
- Не тюрлю ариулукъну да ёзеги тизгинликди. Ол адамны кесинеча, къарагъан кёзге да керекди. Не ариу да кийинсин, чачы тап жыйылмаса, тырнакълары, бояулу тюйюл эселе да, кирсиз болмасала, адамны айбатлыгъы кёзге урунмайды. Ол жаны бла болушабыз биз – ариулукъну суратын этебиз.
- Сора сиз художниклеча ишлейсиз?
- Алай айтыргъа боллукъду. Мен парикмахерме. Аны юсюнден айтайым. Баш къыркъыу не чач жыйыу ансдан угъай, ариу этилирге керекли ишледиле. Сёз ючюн, тойгъа келинчикни чачын жыйыу уллу усталыкъ бла бирге энчиликни излейди. Туугъан кюнюне, башха къууанчха хазырланнганнга да аны кесине ушагъан амалны табаргъа керекди чач уста. Бояуну юсюнде да алай. Мелирование, колорирование эм башха бояу техникала кюнден-кюннге айный барадыла. Сора чачны узунлугъуна, къысхалыгъына кёре, эшиуню тюрлюлери кёпдюле. Бек биринчиден а, хар бир парикмахер жашауну ариу этерге юлюш къошханын унутмазгъа керекди. Олду алгъа атлам этдирген.
- Бюгюн сен жаланда таматалыкъмы этесе огъесе кесинг да ишлеймисе, башхалача?
- Эркинликлерибиз бирчады, мен жууаплыракъма ансы. Ишлейме. Мында уруннганла кёп тюйюлбюз – чач къыркъгъанла, жыйгъанла, тырнакълагъа къарагъанла, сора бет тазалагъан, макияж этген да бардыла. Беш-алты адам болабыз.
- Кюнню узунуна сюелип тургъан арыта болур? Аны унутурча хайыр тюшемиди?
- Бир-бирледе кюн къалай ётгенин эслемей окъуна къояса, адам кёп болса. Пандемияны заманында аз эди келген. Энди жашау артха къайтханды, алгъын ызгъа тюше барабыз. Хайырына ыразы болгъан, болмагъан кюнюбюз да бола болур, хар бир башха ишдеча. Алай а ол баш жерни тутмагъанын барыбыз да ангылайбыз. Ишинги тынгылы этип, келгенни ыразы этсенг, иги тюрлениулени сен болдургъанынгы ангыласанг, таза жюрекден къууанаса.
- Усталыгъынгы жаратамыса?
- Ол керек болгъанын ангылайма да, сюйюп ишлейме. Не заманда да адамла, бютюнда тиширыула, ариу болургъа сюйгендиле. Озгъан ёмюрледе окъуна чачларын, кёзлерин, къашларын боягъандыла.
- Бояула кёпдюле, аланы хата келтиргенлери, келтирмегенлери да бардыла. Ол жаны бла сайлауугъуз къалайды?
- Эртте чачлары моргъул болурун сюйгенле, аны сохан къабукъ бла боягъандыла. Жарыгъыракъ этерге сюйгенле уа чечек гюлню бла шафран хансны хайырланнгандыла. Кёз-къашларын кёмюр бла къаралтхандыла. Ол амалла барысы да унутулуп, бюгюн иш юсюнде жюрютюрге крем халлы бояула, излеминге кёре карандашла чыкъгъандыла. Жаланда ол шарт окъуна бизни ишибиз керек болгъанын, алгъа баргъанын кёргюзтеди. Сёзсюз, табийгъат бергенни мурдорунда этилген бояула, кремле игиге саналадыла. Биз да асламысында аланы хайырланыргъа кюрешебиз.
- Ёсе келген тёлюге бу усталыкъны сайлагъыз деп айтыргъа боллукъмуса?
- Бу жаны бла жашау кюнден-кюннге алгъа атлай баргъаны туурады. Жаш адамланы алгъанда, къайсыбыз да шагъатбыз, ата-анала сабийлерин белгили экономистле, юристле, къырал къуллукъчула болуп кёредиле. Балалары неге тартдыргъанларына, бусагъатда къаллай усталыкъла изленнгенлерине эс бургъанла аздыла. Алай а ол бек керекли затладан бириди. Ариулукъну салонунда ишлерге сюйгенле уа не заманда да болгъандыла. Быллай ишде къылыкъны бла хунерни да игилери сыйланадыла. Усталыгъынгы билиуден сора да, жарашыулу, тёзюмлю болуп, кимни да излемине сакъ болмасанг, адамла бла ишлеген къыйынды. Дагъыда мен ишибизни бир иги шартын эсгертирге сюеме бизни системагъа келликлеге: кюзгюге къарап, чачы ариу жыйылып неда ариу къыркъылып болгъанын кёрген адам кёз къарап тургъанлай тюрленеди – чырайлы да, халал да, ийнакълы да болуп къалады. Ма аллай такъыйкъалада ангылайса адамгъа къууанч, жашаугъа ариулукъ келтиргенинги. Ол бек багъалы сезимди.
