29 декабря, 2021 - 09:39
Бермуд зэпэщимэр Атлантическэ тенджызым и зы щIыпIэщ, Флоридэ, Бермуд хытIыгухэр, Поэрто-Рико щIыпIэхэмкIэ и гъунапкъэхэр гъэбелджылауэ. Бермуд зэпэщимэм и къэухьу къабжыр квадрат километру мелуаным щIигъу. Ауэ языныкъуэ къэпщытакIуэхэм а бжыгъэр нэхъыбэжуи хуагъэфащэ.
1492 гъэм Колумб Христофор Азием и лъагъуэщIэ къилъыхъуэ фIэщIурэ, Америкэр къызэIуихауэ щытащ. Колумб япэу зэпиупщIауэ щытащ Атлантикэм и щIыпIэу, иджы Бермуд зэпэщимэкIэ зэджэр. ЩIыпIэр щызэпиупщIым иIыгъа журналым иритхауэ щытащ псыудзым (водоросль) зэщIищта тенджызым теухуа тхыгъэхэр: а щIыпIэм компасыр пэжу зэрыщымылэжьар, тенджыз щхьэфэм щхьэщыцIуукI гъэщIэгъуэнагъхэм гу зэрылъитар.
1600 гъэхэм щегъэжьауэ, зэпэщимэ щIыпIэм кхъухь абрагъуэхэр икIуадэ хъуащ. 1872 гъэм «Мария Целеста» кхъухьыр Статен-Айленд - Нью-Йорк икIри, Генуа кхъухьтедзапIэм (Италие) есылIауэ щытащ. Кхъухьым исахэм ящыщу зыри ягъуэтыжакъым. ГъэщIэгъуэнырати, мылъкуу илъари илъыжт, хыжькуий хэхуауи лъэужь иIэтэкъым. 1925 гъэм SS Cotopaxi хьэлъэзешэ кхъухьышхуэр зэуэзэпсэу щIым текIуэдыкIауэ щытащ. 1945 гъэм лагъымзехьэ кхъухьлъатэу тху лъэужьыншэу. США-м, Форт –Лодердейле телъэтыкIа кхъухьлъатэхэм ягъэзэжатэкъым. Уеблэмэ, абыхэм я лъыхъуакIуэ яутIыпща нэгъуэщI кхъухьлъатэхэм ящыщ зыми я лъэужьыр ихуащ.
Бермуд зэпэщимэм кхъухьхэмрэ кхъухьлъатэхэмрэ щIикIуадэм и щхьэусыгъуэу языныкъуэхэм хуагъэфащэ толъкъун джэрэзхэр. Абыхэм метр 30 хуэдизкIэ заIэтыфынущ. НэгъуэщIхэм хуагъэфащэ абдеж инфразвук шынагъуэ щыIэу. ИкIи абы кхъухьым исхэм я акъылыр игъэутхъуэу, галюцинацэ жыхуэтIэр къишэрэ, езыр-езыру кхъухьыр ябгынэу.
Куэдми къалъытэ гидрат метан газ лIэужьыгъуэр тенджыз лъащIэм къыщыуэрэ, метаныр зриубыдэ шэрыб абрагъуэ къэхъуу. Абы ириубыдэ метаным и Iувагъыр (плотность) зэрымащIащэм и зэранкIэ, кхъухьхэри кхъухьлъатэхэри щIелъафэ. Апхуэдэ зы шэрыбым и инагъыр кхъухь абрагъуэ хуэдизынущ.
1955 гъэм щегъэжьауэ 2019 гъэ пщIондэ зэбгъапщэмэ, Бермуд хытIыгухэм километри 100-кIэ япэжыжьэу къыщыкъуэу жьыкIэрахъуэм и псынщIагъыр сыхьэтым киломтр 56-рэ хуэдизу щытамэ, сыхьэтым киломтри 117-рэ хъуащ. ХуэдитIкэ нэхъ хуабжь хъуащ. Хуэбгъэфащэ зэрыхъунумкIи, Бермуд зэпэщимэм къыщыкъуэу борэным и хуабжьагъым илъэсипщI къэс сыхьэтым километри 10 къыхохъуэ.
