24 мая, 2022 - 15:32
Мен кёп тиш докторланы таныйма. Жашауумда кёплени алларына себеплик излеп барыргъа тюшгенди. Алай эсимде уа бири къалгъанды - Сарбашланы Ахмат. Ауушханды, жаннетли болсун. Аны уллу къара кёзлерини къарамлары, бармакъларыны жумушакълыкълары анга тишлери ауруп баргъанлагъа къаллай эсе да уллу ышаныулукъ бергендиле. Кеси да ариу тилли адам эди.
Ол Хасанияда жашагъанды, мени къарындашымы шуёху болгъанды. Мен а - гитче къызчыкъ - тишлерим къыйнап барсам, бир кере да ачытмагъанды. Кабинетини босагъасындан атлагъанынглай окъуна ариу айтып башлар эди. Эштада, алай этмей да жарарыкъ болмаз эди. Сабийни угъай да, абаданланы да тиш докторну шинтигине ырахат олтуртхан алай тынч тюйюлдю. Биз барыбыз да алагъа бюгюн да къылыкъ этген сабийле кибикбиз, аллайланы уа бир зат бла алдаргъа, булжутургъа керекди да. Ма андан сора къолгъа ол бормашинасын алып, ишин башлар эди. Баям, аны ючюн болур, андан бери тиш докторладан къоркъмайма, алларына таукел барама.
Бюгюн хапарын айтырыкъ Сарбашланы Лариса да ата къарындашы Ахматдан юлгю алып болгъан болур тиш доктор деригим келеди. Ол да ишин билген, аны сюйген сейирлик адамды. Сора аны ол усталыкъгъа медицинадан узакъда болгъан атасы - къурулушчу инженер - Шамсуддин, анасы Назифа, ата къарындашы, «Чирик кёл» турист базаны директору болуп тургъан, республикада кёпле таныгъан эмда хурметлеген Сарбашланы Бахаууддин да кёллендиргендиле.
Къыз кеси да гитче заманында врач боллукъма деучюсю эсиндеди. Алай бла Лариса Къабарты-Малкъар къырал университетни стоматология институтуна киреди. Жылдан-жылгъа сайлагъан усталыгъыны жашырынлыкъларына теренден терен тюшюне, бютюн сюе барады. Устазлары, профессор Мустафаланы Магомет, медицина илмуланы кандидатлары Холаланы Ибрагим, Людмила Терехова, Кючмезланы Исмайыл, Иттийланы Элдар, дагъыда башхала кёпню билирге итиннген къызгъа дайым да болушадыла.
Университетде алгъан билими бла ординатурагъа да кирип, Гайыланы Халиматны къолунда ишлей, усталыгъын иги да ёсдюреди. Андан сора уа, университет жиберип, Май районнга барады. Терапевт усталыкъны да билгени мында бютюн жарагъанды. Кюн сайын аллына болушлукъ излеп сабийле, абаданла да кёп келедиле.
- Бизге психолог болургъа да тюшеди, - дейди Лариса. - Кёп тюрлю къылыкълы адамлагъа тюбейбиз. Сёз ючюн, бир жол алтыжыллыкъ къызчыкъны атасы келтиреди. Аны эки жанында эки тишине алтын коронка кийдирилип эди. Аны кёргенимде, сейирге къалып, сабийни атасына айып этеме. «Сизни бу этгенигиз неди. Къызчыкъны тишлерини ёсгенлери алыкъа тохтамагъандыла, алтын коронкала уа алагъа чырмаулукъ этедиле», - деп, къаты сёлешеме. Сора аланы да кетерип, сабийни ауругъан тишлерине багъама.
Районда жашагъанла Ларисаны юсюнден терк билгендиле, шахар поликлиникада бир аламат врач ишлейди, жаш болгъанлыкъгъа, билимлиди, устады, хунерлиди, къоллары да бир жумушакъла деп, бирден бирге айтып билдиредиле. Ларисаны юсюнден район газетде да жазадыла. Алай бла поликлиникагъа кюнден-кюннге кёпден кёп адам келип башлайды. Къыз а эки жыл бла жарымны ичинде къышда, жайда да, эрттенликде эртте туруп, электричка бла Нальчикден Май районнга жюрюп тургъанды.
- Къыйналгъаныма сёз да жокъду, алай чыртда сокъуранмайма. Анда иги сынау жыйышдыргъанма. Ары дери уа шахарны «Искож» тийресинде поликлиникада практикаларымы, ординатураны да ётгенме. Анда да манга баш врачны орунбасары Хайшат Алакаева уллу болушлукъ этип тургъанды, Ол да, Гайыланы Халимат да кёп затха юйретгендиле. Сау болсунла, мен аланы игиликлерин бир заманда да унутурукъ тюйюлме, - дейди Лариса.
Заманы жетгенде уа, таулу къыз Отарланы Марат бла бир юйюр къурайды. Ала Къашхатауда орналадыла. Юйюрге жаш, къыз да тууадыла. Бусагъатда Мухамматха - юч жыл бла жарым, Миланачыкъгъа уа эки жыл бла жарым болады. Лариса Нальчикни «Стрелка» тийресинде поликлиникада ишине Къашхатаудан жюрюйдю. Ол аны да къыйыннга санамайды, аллай ууакъ чырмауланы хорларгъа юйреннгенди.
- Ишими сюеме, жаратама. Билимими дайым ёсдюрюрге кюрешеме. Стоматология кюнден-кюннге айный барады. Алай эсе уа, тишлеге багъыуда жангы технологияла, амалла да чыгъадыла. Аланы билмесенг, хайырланмасанг, сора ол сеники тюйюлдю, къой да кет, - дейди врач.
Лариса абаданланы тишлерине багъады, алай керек болса, сабийлеге да болушады. Аны ала кеслери да бек сюедиле, анга ышанадыла. «Ол ачытмайды», - деучюдюле. Аны аллына биринчи кере баргъан сабий, жиляп, къылыкъ этсе да, экинчи кере ышара, таукел болуп келеди. Нек дегенде, бу врачны психолог усталыгъы да барды. Ол аны къанындады. Ларисаны адамла бла кесин жюрютгенин, сёлешгенин, ишлегенин кёрсенг а, бу усталыкъны сайламаса, анга башхасы не хазна жарашсын деригинг келеди.
- Мени атам манга былай насийхат этгенлей турады: «Сен, ахчаны кёбюрек алыр ючюн, адамны алдасанг, къоркъутсанг, артда уялыргъа тюшер. Алай болмаз ючюн а, азыракъ хакъ алсанг да, ишинги тынгылы этерге кюреш. Ма ол заманда сый-намыс, бюсюреу да биргенге болурла». Мен аны бир заманда да унутмайма. Ишими не къадар тынгылы этерге сюеме, кесиме, атама,анама да айып келтирмезча, - дейди Лариса.
Тиш доктор къаллай болургъа керекди, деп сорама врачдан. «Бек алгъа аны быллай ышанлары болургъа тийишлиди: сабырлылыкъ, тёзюмлюлюк, низамлылыкъ, тизгинлилик. Дагъыда тиш докторну усталыгъын сайлагъанны кёзлери жютю, бармакълары тири болургъа керекдиле, деучю эдиле бизге преподавательлерибиз», - дейди Сарбашланы къыз. Анда уа битеу ол ышанла бардыла.
Аны анасы Назифа, жарсыугъа, эки жыл мындан алгъа ауушханды. Ларисагъа, баш иесинден сора да, къайын анасы, атасы, юч къарындашы, эки келини да дайым билеклик этедиле. «Аласыз мен, сабийле да ёсдюрюп, ишлеген да этип, билимими да дайым кётюрюп хазна тураллыкъ болмаз эдим. Хар бирине да кюн сайын жюрек ыразылыгъымы билдиреме. Ала мени жашаууму ышаннгылы тутхучларыдыла», - дейди Сарбашланы Лариса.
