13 февраля, 2024 - 11:55
Саулукъ сакълауну сайлап, билимлиликлери бла айырмалы болгъан жашларыбыз бла къызларыбыз асламдыла. Биз да керек кюнде жууукъ-ахлуларыбызны, кесибизни саулугъубузну да алагъа ышанабыз.
Гидайланы Маратны юсюнден Къашхатаудан адамла тилеген эселе да жазарыбызны, аны адамлыкъ ышанларын сезерге кесибизге да тюшгенди. Къарындашымы сакълап, жашауда мындан къыйын кезиуюм болгъан болмаз деген чакъларымда палатагъа келип жокълагъаны, ариу айтханы, жапсарып кёл этдиргени эсимдеди.
Бюгюнлюкде Гидай улуну къан тамырлагъа къарагъан эмда битеулю хирургча да кёпле биледиле. «Аягъыма бир къарачы деп, бир жол биринчи январьда эрттенликде сагъат жетиде келген эди юйге биреулен», – деп хапар айтханды кеси ушагъыбызны кезиуюнде. Анга ышанмаса, болушур деп ийнанмаса, бир инсан да келмез эди.
Марат РКБ-ны мычымай болушлукъ берген бёлюмде хирургду, ол авариялада ачыгъанлагъа, жыгъылып чып тюшгенлеге, жашауларына къоркъуу уллу болуп тургъанлагъа къарайды, операцияла этеди.
Хирургия жаны бла усталыгъын Санкт-Петербургда Джанелидзе атлы илму-излем институтда ёсдюргенди. Белгили врачладан аварияда чып тюшгенлеге операцияланы къалай этерге тийишлисине тюшюннгенди.
Гитчелигинден окъуна врач болургъа талпына эди. Туугъан элинде школну бошагъандан сора медицина колледжге киреди. Мында окъуй тургъанлай доктор болургъа, адамлагъа болушургъа сюйген сезими бютюн кючленнгенди.
Ол себепден КъМКъУ-ну медицина факультетини багъыу иш бёлюмюнде, интернатурада, ординатурада, аспирантурада да мында окъугъанды. Студент кезиуюнде хирургиядан дерслери больницаны къан тамырла бёлюмюнде озгъанында. Ол белгили хирургла Бапыналаны Маратны, Сулейман Хавпачевни, Ахмед Аслановну ишлегенлерин кёре, энчи усталыкъгъа хирургия ызны сайларгъа кёлленнгенди. Марат Кемалович, таулу жашны хунерлилигин эслеп, жаралагъа байлау салыргъа, операциялагъа къатышыргъа чакъырып тургъанды.
Гидай улу аспирантураны бошап, «Формирование артерио-венозных фистул при хронической критической ишемии нижних конечностей» деген темагъа кандидат диссертациясын хазырлагъанды. Аны илму башчысы медицина илмуланы доктору, профессор Ахмед Зонович Аслановду.
Аслам заманны терк болушлукъ берген хирургияда ишлей, Марат кёплени жанларын сакълаугъа юлюшюн къошханлай, саусузладан, аланы жууукъларындан да ыразылыкъ табады. Операциялары жетишимли болуп баргъанлары ючюн къадарына ыразыды, кесин насыплыгъа санайды.
Алай эсе да, эм алгъа этген биринчи операциясын бюгюн да унутмайды. Къыйын авариядан сора жаш адамгъа къараргъа керек эди. Жарсыугъа, аны эки аягъын да кетерирге тюшгенди. Аллай болумдан сора сайлауундан ёнгелемей, мен болушмасам, ким этерикди деген сагъыш бла дагъыда ишлерге талпыннганны уллу жигитликге санаргъа боллукъду деп келеди кёлюбюзге. Анга дагъыда онбеш сагъатны аз да жеринден тепмей, этерге да тюшеди операцияланы. Аллай операцияны профессор А. Асланов бла бирге ишлеген кезиулеринде бир таулу адамгъа этгенди.
– Операциягъа бара туруп, къоркъама десенг, эталлыкъ тюйюлсе, аланы хар бири да бирча болуп бармайдыла. Хар жолдан бир жангы затны кёресе, юйренесе. Къолунга скальпельни алсанг, акъылынг, сагъышынг да саусузда болургъа керекди. Терс этерге, халат жиберирге эркинлигинг жокъду. Сен аны жанын къалдырып, жашаугъа къайтханын, адамларыны къууаннганларын кёрюрге итинирге керексе, – дейди ишини юсюнден айта.
Ол дагъыда хирургну психолог бла тенглешдиреди. Ариу сёзню да саусузгъа багъыуда кесини магъанасы болгъанын, ол да дармандан кем болмай жарагъанын чертеди. Адамны саулугъун игилендиргенин кёзлери бла кёрюп, анга къууаннганыны багъасы болмагъанын да.
Смени бошалып, юйге кетерге хазыр болгъанлай, бауурлары, талакълары атылып, аварияда башха хата жетип, адамланы келтирип къойгъанлары да болуучуду. Алагъа къарамай, операциягъа къатышмай, анга кесини юлюшюн къошмай, Марат кеталмайды. Алай эсе да, солугъан кезиую болуп, бир кюнню ишге бармай къалса, не эсе да бир зат жетмегенча болгъанын да жашырмайды. «Саусузла тохтамай, кече-кюн демей келип тургъанлыкъгъа, алагъа болушлукъ этген да къыйын болгъанлыкъгъа, ишими сюеме, адамны операциядан сора халы игиленнгенин кёрсема а, врач усталыкъны тюз сайлагъанма деп сагъыш этеме», – дейди андан ары ушакъ нёгерим.
Ол ишге Бабугентден жюрюйдю. Юйде не жумушха да къарайды. Жигер таулу жашлача, бичен чалады, юйде малла тутады, бахчагъа да къарайды. Табийгъатда, суу жагъасында сабийле бла солургъа сюеди. Юйдегиси Къулбайланы Заира бла эки жашчыкъ бла къызчыкъ ёсдюреди. Анасы Хуболланы Захида бла атасы Ибрагим, къарындашлары Алим бла Азнор къатында болгъанлары себепли кесин насыплыгъа санайды. Хирургия бла байламлы изданияланы окъугъанлай, жангы амаллагъа, мадарлагъа да тюшюннгенлей турады.
